Głównym celem określenia zasad ustalania i stosowania wskaźników przyświecającym organom unijnym podczas prac nad BMR była potrzeba zwiększenia ochrony konsumentów.
BMR - wskaźniki referencyjne
Wskaźniki referencyjne to wskaźniki, na podstawie których banki ustalają oprocentowanie kredytów, depozytów oraz innych instrumentów finansowych. W przypadku kredytów oprocentowanie zwykle składa się ze stopy referencyjnej oraz marży. Stopa referencyjna (wskaźnik referencyjny) wskazana w umowie kredytu to m.in. WIBOR, WIBID, EURIBOR.
Od 1 stycznia 2018 roku na terenie Unii Europejskiej obowiązują nowe wymogi, określające zasady opracowywania i stosowania wskaźników referencyjnych. Są one opisane w rozporządzeniu BMR.
Rozporządzenie BMR – „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014 /17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014”. Całą treść rozporządzenia udostępniamy tutaj.
Rozporządzenie BMR – „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014 /17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014”. Całą treść rozporządzenia udostępniamy tutaj.
Cel określenia zasad ustalania i stosowania wskaźników referencyjnych
Zasady, które muszą spełniać wskaźniki referencyjne
Zgodnie z BMR wskaźniki referencyjne muszą:
- opierać się na metodologii zgodnej z przepisami BMR
- odzwierciedlać rynek bazowy, którego pomiar jest celem wskaźnika
- być możliwe do zweryfikowania przez administratora
- być odporne na manipulację
- być przejrzyste dla odbiorców.
Dostosowanie zasad ustalania wskaźników referencyjnych do postanowienia BMR
Metodologia ustalania wskaźników referencyjnych WIBOR i EURIBOR została dostosowana do postanowień BMR. W przypadku wskaźnika referencyjnego LIBOR, ze względu na brak chęci podmiotów do przekazywania danych dla jego ustalania, podjęto decyzję o jego stopniowym wycofaniu.
Plany awaryjne na wypadek istotnych zmian lub zaprzestania opracowywania wskaźników referencyjnych
W Alior Banku przyjęliśmy plan na okoliczność zaprzestania opracowywania lub istotnej zmiany wskaźników referencyjnych wykorzystywanych w relacjach z klientami i odzwierciedlenia ich w odpowiednich umowach oraz instrumentach finansowych. Bank monitoruje działania po stronie regulatorów i administratorów wskaźników, zarówno na szczeblu krajowym, europejskim oraz ogólnoświatowym, w zakresie wskaźników referencyjnych.
Komunikat Alior Banku SA w sprawie przyszłego zaprzestania opracowywania i publikacji wskaźników referencyjnych z rodziny LIBOR
Prezentowana informacja jest ważna w szczególności dla klientów, którzy korzystają z produktów opartych o wskaźnik referencyjny LIBOR.
Dnia 5 marca 2021 r. Financial Conduct Authority – FCA – (brytyjski organ nadzoru finansowego) opublikował stanowisko, w którym ogłosił daty stopniowego wycofywania wskaźnika LIBOR, które będzie odbywało się poprzez zaprzestanie opracowywania lub utratę reprezentatywności poszczególnych tenorów wskaźnika LIBOR dla poszczególnych walut. Po wielu aktualizacjach komunikatów, zostały przedstawione następujące terminy odchodzenia od wskaźnika LIBOR:
Co oznacza komunikat FCA?
W konsekwencji komunikatu FCA, po upływie powyżej wskazanych dat, wskaźnik referencyjny LIBOR dla części walut oraz tenorów, przestanie być opracowywany oraz publikowany, zatem nie będzie mógł być dłużej wykorzystywany m.in. jako wskaźnik referencyjny do określenia wysokości oprocentowania i kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy, na przykład kredytu na zakup nieruchomości.
Ponad to, zgodnie z komunikatami FCA, niektóre tenory (terminy) wskaźnika LIBOR dla walut USD oraz GBP po upływie wskazanych powyżej dat, przestaną być reprezentatywne, a zatem przestaną adekwatnie mierzyć rynek bazowy oraz rzeczywistość ekonomiczną, którą miały pierwotnie mierzyć.
Sektor bankowy na bieżąco monitoruje sytuację. Banki pracują nad sposobami kontynuacji umów z klientami, gdy określone stawki LIBOR nie będą już dostępne.
Zgodnie z przepisami BMR w bankach przygotowano plany awaryjne na wypadek utraty reprezentatywności, zaprzestania publikacji lub istotnej zmiany wskaźnika referencyjnego (dalej „Plany”). Generalnym zadaniem Planów jest ustalenie trybu postępowania w celu zapewnienia ciągłości wykonywania umów, w których wykorzystano dany wskaźnik.
Jeżeli dana umowa zawiera odpowiednie postanowienia wynikające z Planów, to w sytuacji utraty reprezentatywności, zaprzestania opracowywania wskaźnika, będą stosowane te postanowienia.
Uprawnienia ustawodawcy krajowego oraz Komisji Europejskiej
W dniu 7 lipca 2022 roku przyjęta została ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, w której zawarte zostały odpowiednie, przewidziane w BMR mechanizmy pozwalające na ustawowe wyznaczenie zamiennika kluczowego wskaźnika referencyjnego, jakim jest WIBOR. Zgodnie z przyjętą ustawą, aby proces wyznaczania zamiennika kluczowego wskaźnika referencyjnego mógł się rozpocząć, w pierwszej kolejności musi nastąpić zdarzenie, o którym mowa w art. 23c BMR polegające np. na ogłoszeniu zaprzestania opracowywania wskaźnika WIBOR lub na ogłoszeniu braku jego reprezentatywności. Ustawa zawiera umocowanie dla Ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, do wydania rozporządzenia, w którym określone zostaną:
Zgodnie z BMR, Komisja Europejska może wyznaczyć zamiennik (inny wskaźnik referencyjny) dla wskaźnika referencyjnego, który przestanie być opracowywany. W przypadku wyznaczenia przez Komisję Europejską takiego zamiennika, wskaźnik ten będzie miał zastosowanie z mocy prawa do wszystkich umów i instrumentów finansowych, w których nie zostały zawarte lub nie mogą być wykorzystane postanowienia przewidujące trwały zamiennik dla wskaźnika referencyjnego, który przestanie być opracowywany.
Komisja Europejską na podstawie Rozporządzenie BMR wyznaczyła z mocy prawa ustawowy zamiennik dla wskaźnika referencyjnego LIBOR CHF 1 . Komisja Europejska wskazała wskaźniki referencyjne z rodziny SARON Compound jako zamienniki w ten sposób, że od dnia 1 stycznia 2022 r. odpowiedni zamienniki wraz odpowiednią korektą będą stosowane z mocy prawa we miejsce LIBOR CHF według następujących zasad:
Będziemy Państwa informowali o uruchomieniu i sposobie zastosowania planu awaryjnego Alior Bank S.A. w odniesieniu do umów, których dotyczy zaprzestanie publikacji wskaźników, utrata reprezentatywności, jak również o ewentualnych aktach wykonawczych wydawanych przez Komisję Europejską w tej sprawie i ich potencjalnym wpływie na umowy zawarte przez Alior Bank SA z klientami.
1) Rozporządzenie wykonawcze KKomisji (UE) 2021/1847 z dnia 14 października 2021 r.
Dnia 5 marca 2021 r. Financial Conduct Authority – FCA – (brytyjski organ nadzoru finansowego) opublikował stanowisko, w którym ogłosił daty stopniowego wycofywania wskaźnika LIBOR, które będzie odbywało się poprzez zaprzestanie opracowywania lub utratę reprezentatywności poszczególnych tenorów wskaźnika LIBOR dla poszczególnych walut. Po wielu aktualizacjach komunikatów, zostały przedstawione następujące terminy odchodzenia od wskaźnika LIBOR:
nazwa | tenor (termin) | data utraty reprezentatywności | data zaprzestania opracowywania |
---|---|---|---|
LIBOR CHF | O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M | nie dotyczy | z dniem 31.12.2021 r. |
LIBOR EUR | O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M | nie dotyczy | z dniem 31.12.2021 r. |
LIBOR GBP | O/N, 1W, 2M, 12M | nie dotyczy | z dniem 31.12.2021 r. |
LIBOR GBP | 1M, 6M | z dniem 31.12.2021 r. | z dniem 31.03.2023 r. |
LIBOR GBP | 3M | z dniem 31.12.2021 r. | z dniem 31.03.2024 r. |
LIBOR JPY | S/N, 1W, 2M, 12M | nie dotyczy | z dniem 31.12.2021 r. |
LIBOR JPY | 1M, 3M, 6M | nie dotyczy | z dniem 31.12.2022 r. |
LIBOR USD | 1W, 2M | nie dotyczy | z dniem 31.12.2021 r. |
LIBOR USD | O/N, 12M | nie dotyczy | z dniem 30.06.2023 r. |
LIBOR USD | 1M, 3M, 6M | z dniem 30.06.2023 r. | z dniem 30.09.2024 r. |
Co oznacza komunikat FCA?
W konsekwencji komunikatu FCA, po upływie powyżej wskazanych dat, wskaźnik referencyjny LIBOR dla części walut oraz tenorów, przestanie być opracowywany oraz publikowany, zatem nie będzie mógł być dłużej wykorzystywany m.in. jako wskaźnik referencyjny do określenia wysokości oprocentowania i kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy, na przykład kredytu na zakup nieruchomości.
Ponad to, zgodnie z komunikatami FCA, niektóre tenory (terminy) wskaźnika LIBOR dla walut USD oraz GBP po upływie wskazanych powyżej dat, przestaną być reprezentatywne, a zatem przestaną adekwatnie mierzyć rynek bazowy oraz rzeczywistość ekonomiczną, którą miały pierwotnie mierzyć.
Sektor bankowy na bieżąco monitoruje sytuację. Banki pracują nad sposobami kontynuacji umów z klientami, gdy określone stawki LIBOR nie będą już dostępne.
Zgodnie z przepisami BMR w bankach przygotowano plany awaryjne na wypadek utraty reprezentatywności, zaprzestania publikacji lub istotnej zmiany wskaźnika referencyjnego (dalej „Plany”). Generalnym zadaniem Planów jest ustalenie trybu postępowania w celu zapewnienia ciągłości wykonywania umów, w których wykorzystano dany wskaźnik.
Jeżeli dana umowa zawiera odpowiednie postanowienia wynikające z Planów, to w sytuacji utraty reprezentatywności, zaprzestania opracowywania wskaźnika, będą stosowane te postanowienia.
Uprawnienia ustawodawcy krajowego oraz Komisji Europejskiej
W dniu 7 lipca 2022 roku przyjęta została ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, w której zawarte zostały odpowiednie, przewidziane w BMR mechanizmy pozwalające na ustawowe wyznaczenie zamiennika kluczowego wskaźnika referencyjnego, jakim jest WIBOR. Zgodnie z przyjętą ustawą, aby proces wyznaczania zamiennika kluczowego wskaźnika referencyjnego mógł się rozpocząć, w pierwszej kolejności musi nastąpić zdarzenie, o którym mowa w art. 23c BMR polegające np. na ogłoszeniu zaprzestania opracowywania wskaźnika WIBOR lub na ogłoszeniu braku jego reprezentatywności. Ustawa zawiera umocowanie dla Ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, do wydania rozporządzenia, w którym określone zostaną:
- zamiennik albo zamienniki kluczowego wskaźnika;
- korektę spreadu, o której mowa w art. 23b ust. 9 lit. b BMR, oraz metodę jej ustalania;
- odpowiednie zmiany dostosowawcze, o których mowa w art. 23b ust. 9 lit. c BMR;
- datę albo daty rozpoczęcia stosowania zamiennika albo zamienników.
Zgodnie z BMR, Komisja Europejska może wyznaczyć zamiennik (inny wskaźnik referencyjny) dla wskaźnika referencyjnego, który przestanie być opracowywany. W przypadku wyznaczenia przez Komisję Europejską takiego zamiennika, wskaźnik ten będzie miał zastosowanie z mocy prawa do wszystkich umów i instrumentów finansowych, w których nie zostały zawarte lub nie mogą być wykorzystane postanowienia przewidujące trwały zamiennik dla wskaźnika referencyjnego, który przestanie być opracowywany.
Komisja Europejską na podstawie Rozporządzenie BMR wyznaczyła z mocy prawa ustawowy zamiennik dla wskaźnika referencyjnego LIBOR CHF 1 . Komisja Europejska wskazała wskaźniki referencyjne z rodziny SARON Compound jako zamienniki w ten sposób, że od dnia 1 stycznia 2022 r. odpowiedni zamienniki wraz odpowiednią korektą będą stosowane z mocy prawa we miejsce LIBOR CHF według następujących zasad:
Termin LIBOR CHF | Zamiennik | Korekta (w punktach procentowych) |
---|---|---|
1M | 1-miesięczna stopa składana SARON (SAR1MC) ISIN CH0477123886 | -0,0571 |
3M | 3-miesięczna stopa składana SARON (SAR3MC) ISIN CH0477123902 | 0,0031 |
6M | 3-miesięczna stopa składana SARON (SAR3MC) ISIN CH0477123902 | 0,0741 |
12M | 3-miesięczna stopa składana SARON (SAR3MC) ISIN CH0477123902 | 0,2048 |
Będziemy Państwa informowali o uruchomieniu i sposobie zastosowania planu awaryjnego Alior Bank S.A. w odniesieniu do umów, których dotyczy zaprzestanie publikacji wskaźników, utrata reprezentatywności, jak również o ewentualnych aktach wykonawczych wydawanych przez Komisję Europejską w tej sprawie i ich potencjalnym wpływie na umowy zawarte przez Alior Bank SA z klientami.
1) Rozporządzenie wykonawcze KKomisji (UE) 2021/1847 z dnia 14 października 2021 r.
Pytania i odpowiedzi w zakresie WIBOR i WIRON dla klientów indywidualnych
Co to jest WIBOR?
Jego wartość:
- jest zmienna i zależna od sytuacji ekonomicznej,
- jest opracowywana i publikowana przez jego administratora: GPW Benchmark S.A.
Co to jest WIRON?
- jest zmienna i zależna od sytuacji ekonomicznej,
- jest opracowywana i publikowana przez jego administratora: GPW Benchmark S.A.
Co to jest stopa składana na bazie WIRON (WIRON Stopa Składana)?
- jest zmienna i zależna wartości WIRON,
- jest opracowywana i publikowana przez: GPW Benchmark S.A.
Czy wiadomo kiedy WIBOR zostanie wycofany?
Plan reformy wskaźników referencyjnych został nakreślony na tzw. mapie drogowej przypis 2 (ang. Road map) przygotowanej przez Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych. Zgodnie z założeniami mapy drogowej:
- do końca 2023 roku WIRON będzie wprowadzany jako wskaźnik stosowany w nowych umowach oraz instrumentach finansowych;
- do końca 2024 roku proces tranzycji z WIBOR na nowy wskaźnik WIRON (oraz oparte o niego inne wskaźniki, takie jak WIRON Stopa Składana) ma zostać ukończony, co oznacza że produkty finansowe stosujące wskaźnik WIBOR przestaną być dostępne;
2) Podsumowanie oczekiwanej Mapy Drogowej procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez indeks WIRON
Czy WIRON zastąpi WIBOR?
Po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, 2 września 2022 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych dokonał wyboru wskaźnika alternatywnego, mogącego z powodzeniem zastąpić w przyszłości wskaźnik WIBOR. Nowym wskaźnikiem alternatywnym, został indeks WIRD opracowywany oraz publikowany przez GPW Benchmark S.A. Aby lepiej odzwierciedlić charakterystykę indeksu (jego oparcie na danych reprezentujących transakcje overnight), jego nazwa została zmieniona na „Warsaw Interest Rate Overnight” – tzn. WIRON. Prace prawno-regulacyjne dotyczące WIRON zostały zakończone i od 2 grudnia 2022 r. możliwe jest stosowanie WIRON w umowach i instrumentach finansowych.
W toku działalności Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych pojawił się szereg rekomendacji dotyczących standardów stosowania WIRON w produktach kredytowych, instrumentach dłużnych oraz instrumentach pochodnych, obejmujący również rekomendowany katalog konwencji odsetkowych dla instrumentów stosujących WIRON.
Zgodnie z rekomendacją Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych, rekomendowanym wskaźnikiem alternatywnym do zastosowania w kredytach hipotecznych jest WIRON 1M Stopa Składana.
Czym jest NGR?
W pracach NGR udział biorą przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, GPW Benchmark, a także wiodących banków komercyjnych, banków zrzeszających banki spółdzielcze, towarzystw funduszy inwestycyjnych oraz zakładów ubezpieczeń, jak również organizacje branżowe zrzeszające podmioty rynku finansowego.
Dlaczego proponujemy Państwu podpisanie aneksu?
Czy aneks muszą podpisać wszystkie osoby, które są stroną umowy?
Czy po podpisaniu aneksu mogą Państwo od niego odstąpić?
Co się stanie, jeśli nie podpiszą Państwo aneksu?
Nie możemy określić konsekwencji, które będą miały miejsce, jeśli nie podpiszą Państwo aneksu i wystąpi zdarzenie regulacyjne. Jest to uzależnione głównie od indywidualnych postanowień Państwa umowy.
Jeśli Państwa umowa zawiera już postanowienia, które dotyczą sposobu określania oprocentowania, gdy wskaźnik referencyjny zostanie wycofany – zastosujemy je.
Jeśli Państwa umowa nie zawiera takich postanowień, może pojawić się wątpliwość w jasnym ustaleniu oprocentowania dla takiej umowy.
Do kiedy muszą Państwo podpisać aneks?
Czy podpisanie aneksu ma wpływ na zmianę oprocentowania?
Pytania i odpowiedzi w zakresie walut obcych
Jaki wskaźnik zastąpi LIBOR?
- dla LIBOR GBP – SONIA lub SONIA uśredniony (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu)
- dla LIBOR USD – SOFR uśredniony (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu)
W związku z powyższym Bank może skontaktować się z Tobą proponując zawarcie odpowiedniego aneksu przewidującego wprowadzenie do umowy kredytowej wskazanych powyżej wskaźników.
Kiedy zmienią się wskaźniki i co to oznacza?
- LIBOR CHF – O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12 M
- LIBOR EUR – O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12 M
- LIBOR GBP – O/N, 1W, 2M, 12M
- LIBOR JPY – S/N, 1W, 2M, 12M
- LIBOR USD – 1W, 2M
- LIBOR GBP – 1M, 3M, 6M
- LIBOR JPY – 1M, 3M, 6M
- LIBOR USD – O/N, 12M
- LIBOR GBP – 1M, 6M
- LIBOR USD – 1M, 3M, 6M
- LIBOR GBP – 3M
- LIBOR USD – 1M, 3M, 6M
- Bank będzie dążył do formalnego uzgodnienia z klientami produktów depozytowych oraz kredytowych Banku, nowych wskaźników referencyjnych zastępujących wycofywane wskaźniki lub te które przestały być reprezentatywne,
- W przypadku gdy Bank nie uzgodni z klientem wprowadzenia nowego wskaźnika zastępczego (np. SONIA, EURIBOR), jednakże zawarta umowa zawiera zapisy pozwalające ustalić jaki wskaźnik będzie miał zastosowanie, wówczas bank będzie postępował zgodnie z takimi zapisami w celu ustalenia wskaźnika mającego zastosowanie dla tej umowy i poinformuje o nim klienta.
Jak będzie obliczana rata mojego kredytu po wycofaniu wskaźników?
W przypadku braku umownego wprowadzenia nowych wskaźników referencyjnych (aneks o zmianę umowy nie zostanie zawarty i nie ma zastosowania regulamin określający nowy wskaźnik zastępczy) Bank będzie ustalał sytuacją prawną związaną z daną umową, w tym wartość oprocentowania, w oparciu o istniejące postanowienia zawarte w umowie z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa.
Czy po wycofaniu wskaźnika zmieni się moja rata kredytu? Jeśli tak to czy wzrośnie czy zmaleje?
Nowy wskaźnik referencyjny | Wskaźnik zastępowany | Korekta (wyrażona w %) |
ESTR | LIBOR O/N EUR | -0.0170% |
EURIBOR 1M | LIBOR 1M EUR; | -0.0230% |
EURIBOR 3M | LIBOR 3M EUR | -0.0136% |
SARON ON | LIBOR ON CHF | -0.0708% |
SARON 1M | LIBOR 1M CHF | -0.0571% |
SARON 3M | LIBOR 3M CHF | 0.0031% |
SONIA ON | LIBOR ON GBP | -0.0097% |
SONIA 1M* | LIBOR 1M GBP | 0.0205% |
SONIA 3M* | LIBOR 3M GBP | 0.0596% |
Korekty mają zastosowanie chyba, że strony indywidualnie uzgodniły inaczej bądź Bank poinformował klienta, że zrzeka się stosowania korekty o wartości dodatniej a klient nie złożył sprzeciwu w tym zakresie.
Czy po wycofaniu wskaźnika LIBOR bank przewalutuje mój kredyt na PLN?
Czy zmienią się zasady przewalutowania kredytów w obcej walucie/indeksowania do waluty obcej?
Czy zmieni się moja umowa kredytowa?
Czy bank przygotuje aneksy do obowiązujących umów kredytowych?
- dla LIBOR GBP – SONIA lub SONIA uśredniony (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu),
- dla LIBOR USD – SOFR lub SOFR uśredniony (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu),
Co się stanie, jeśli nie zgodzę się na podpisanie aneksu do umowy kredytowej?
Jaka jest ogólna charakterystyka wskaźnik EURIBOR, który stanowi wskaźnik alternatywny dla wskaźnika LIBOR EUR ?
EURIBOR opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez EMMI pod nadzorem Belgijskiego Urzędu ds. Usług i Rynków Finansowych. Szczegóły dotyczące EURIBOR, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania EURIBOR, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego
EURIBOR, EMMI opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.emmi-benchmarks.eu/euribor-org/.
Dane adresowe administratora EURIBOR przedstawione są poniżej: European Money Markets Institute, Avenue des Arts, 56. Bruksela, Belgia Tel.: +32 (0) 2 431 52 08, Email: info@emmi-benchmarks.eu
Jaka jest ogólna charakterystyka wskaźnika SONIA/SONIA uśredniony, który stanowi wskaźnik alternatywny dla wskaźnika LIBOR GBP?
SONIA (Sterling Overnight Invex Average) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla funta szterlinga, obliczanym i publikowanym przez Bank Anglii. SONIA jest oparty na rzeczywistych transakcjach i odzwierciedla średnią stóp procentowych, które banki płacą za pożyczanie funtów szterlingów na jedną dobę od innych instytucji finansowych i innych inwestorów instytucjonalnych.
Szczegóły dotyczące SONIA, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SONIA oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego Bank Anglii opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.bankofengland.co.uk
Jaka jest ogólna charakterystyka wskaźnika SARON/SARON Compound Rate który zastąpił wskaźnik LIBOR CHF?
SARON (Swiss Average Rate Overnight) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla franka szwajcarskiego. SARON jest oparty o zabezpieczony rynek pieniężny oraz obliczany jako jednodniowa stopa referencyjna oparta na danych z rynku transakcji odkupu (tzw. transakcje repo) rozliczanych we franku szwajcarskim.
Transakcje typu repo stały się kluczowym filarem rynków pieniężnych, a Szwajcarski Bank Narodowy wykorzystuje je jako środek realizacji swojej polityki pieniężnej. SARON jest oparty na transakcjach i kwotowaniach zawartych na tym rynku, gdyż stanowi on kluczową część branży finansowej i działalności banków centralnych. Rynek repo charakteryzuje się dużą płynnością, wysokim stopniem uregulowania i dużą rzetelnością.
SARON opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez SIX Financial Information AG pod nadzorem szwedzkiego Finansinspektionen (FI) – SEFI. Szczegóły dotyczące SARON, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SARON, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego SIX opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.six-group.com
Z uwagi na konstrukcję wskaźnika SARON (jest tzw. wskaźnikiem risk-free-rate (Wskaźnik RFR) obliczanym codziennie), może zaistnieć konieczność dostosowania go do umów i instrumentów, w których był stosowany wskaźnik terminowy dla tenoru (okresu) np. 3M lub 6M. Z tego względu dodatkowo opracowuje się terminowy wskaźnik SARON, tzw. SARON Compound Rate, który pozwala za pomocą wskaźnika SARON wyznaczyć oprocentowanie dla dłuższych okresów odsetkowych.
Administratorem wskaźników referencyjnych stopy procentowej SARON oraz SARON Compound Rate jest SIX Financial Information AG z siedzibą w Zurichu, a zatem jest to administrator z państwa trzeciego. Jednakże administrator mający siedzibę w Unii Europejskiej, tj. SIX Financial Information Nordic AB z siedzibą w Sztokholmie, korzystając z trybu przewidzianego w art. 33 BMR, uzyskał w dniu 21 stycznia br. zatwierdzenie ww. wskaźników referencyjnych. Zatwierdzenie zostało udzielone przez szwedzki organ nadzoru finansowego Finansinspektionen (FI).Na tej podstawie Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) dokonał wpisu wskaźników referencyjnych stopy procentowej SARON oraz SARON Compound Rate do rejestru, o którym mowa w art. 36 BMR.
Czym jest syntetyczny wskaźnik LIBOR GBP?
Syntetyczny wskaźnik LIBOR GBP obliczany będzie jako suma: wartości wskaźnika ICE Term SONIA Reference Rate (TSRR) oraz spreadu (korekty) ISDA, wyznaczonej indywidualnie dla konkretnego tenoru (terminu). Wskaźnik ICE Term SONIA Reference Rate jest terminowym wskaźnikiem stopy procentowej dla GBP, opracowywanym oraz publikowanym przez administratora którym jest ICE Benchmark Administration – podmiot prawa angielskiego, nadzorowany przez brytyjski organ – Financial Conduct Authority (FCA). Wskaźnik ICE Term SONIA Reference Rate, który jest wskaźnikiem typu forward-looking mierzącym codziennie oczekiwane wartości wskaźnika SONIA w okresach 1-, 3 , 6- i 12-miesięcznych
Czym jest syntetyczny wskaźnik LIBOR USD?
Syntetyczny wskaźnik LIBOR USD obliczany będzie jako suma: wartości wskaźnika CME Term SOFR oraz spreadu (korekty) ISDA, wyznaczonej indywidualnie dla konkretnego tenoru (terminu). Wskaźnik CME Term SOFR jest terminowym wskaźnikiem stopy procentowej dla USD, opracowywanym oraz publikowanym przez administratora którym jest CME Group Benchmark Administration Limited – podmiot prawa angielskiego, nadzorowany przez brytyjski organ – Financial Conduct Authority (FCA). Wskaźnik CME Term SOFR przedstawia prognozowane szacunki kształtowania się stóp terminowych dla określonych tenorów, w oparciu o metodologię opartą o tzw. kaskadę danych.
Co oznacza, że wskaźnik SONIA, SOFR oraz wskaźnik SARON to wskaźniki risk-free-rate i jaka jest różnica wskaźników tego rodzaju w porównaniu z „klasycznymi” wskaźnikami terminowymi takimi jak LIBOR?
- Wskaźnik LIBOR wyznacza się poprzez odniesienie do wartości oprocentowania depozytów na przyszłe okresy, podczas gdy Wskaźniki RFR wyznaczane są na podstawie wartości osadzonych w przeszłości
- Wskaźnik LIBOR jest terminową stopą procentową dla wielu okresów (tenorów) taki jak: O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M, podczas gdy Wskaźniki RFR są wyłącznie stopami typu O/N (overnight - jednodniowymi) bez elementu terminowości;
- Wskaźnik LIBOR zawiera w sobie premię za ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności terminowej. Z kolei Wskaźniki RFR, co do zasady zawierają w sobie bardzo niewielką premię dodatkową lub nie zawierają jej wcale dzięki konstrukcji oprocentowania overnight oraz dzięki temu, że bywają zabezpieczone;
- Wskaźnik LIBOR dla każdej waluty jest opracowywany i obliczany przez jednego administratora, podczas gdy Wskaźniki RFR dla każdej waluty są opracowywane i obliczane przez różnych administratorów w różnych krajach, co powoduje powstanie pewnych odrębności i cech charakterystycznych dla każdego ze Wskaźników RFR.
Administratorzy używają różnych wzorów i formuł matematycznych dla stosowania Wskaźników RFR w umowach i instrumentach finansowych, jednak celem takiego zabiegu jest zapewnienie kompleksowego zastąpienia stawek terminowych, Wskaźnikami RFR. Dzięki zastosowanej metodologii, efekt ekonomiczny zastosowania takiej operacji, nie powinien różnić się od efektu uzyskanego przy zastosowaniu terminowych wskaźników referencyjnych.
Jakie są ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych?
Ryzyka ogólne dotyczące różnych wskaźników referencyjnych
Można zidentyfikować następujące ogólne ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych:
Podmiot opracowujący dany wskaźnik referencyjny na podstawie posiadanego zezwolenia w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do wprowadzenia zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego (w tym istotnej zmiany wskaźnika) w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej. Zgodnie ze zwyczajowo opublikowaną przez administratora informacją ogólną w zakresie procesu zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego dokonanie takiej zmiany przez administratora zwyczajowo poprzedza proces konsultacji publicznych w ramach, których administrator określi zakres proponowanej zmiany oraz jej uzasadnienie. Uzasadnieniem dla dokonania zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego dla administratora może być przykładowo konieczność dostosowania metody opracowywania wskaźnika referencyjnego do wymogów BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej. Konsekwencją dokonania przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być zmiana jego wartości. Podwyższenie lub obniżenie wartości wskaźnika referencyjnego w wyniku dokonanej przez administratora zmiany w metodzie jego opracowywania może wpłynąć na wartość wzajemnych świadczeń pomiędzy Klientem a Bankiem w związku z zawartą umową lub na wycenę posiadanego przez Klienta instrumentu finansowego/ produktu finansowego.
Ryzyko zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego w sposób trwały lub czasowy
Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania wskaźnika referencyjnego w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 BMR. Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie przez administratora, że dane wykorzystywane przez administratora do opracowywania wskaźnika referencyjnego nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika referencyjnego. Proces zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych trwający zazwyczaj kilka miesięcy, w ramach których administrator określi datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika referencyjnego.
Dodatkowo metoda opracowywania wskaźnika referencyjnego zwyczajowo wskazuje, że istnieją okoliczności, w których w danym dniu administrator może nie być w stanie wyznaczyć wartości wskaźnika referencyjnego na przykład w sytuacji nieotrzymania przez administratora w danym dniu wystarczającej ilości danych niezbędnych do wyznaczenia w danym dniu wartości wskaźnika referencyjnego.
Konsekwencją trwałego lub czasowego zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego może być brak możliwości wykorzystania przez Bank wskaźnika referencyjnego do ustalenia wartości wzajemnych świadczeń wynikających z zawartej pomiędzy bankiem a Państwem umowy. W takiej sytuacji zastosowanie znajdą postanowienia umowy łączącej Państwa z Bankiem.
Niezależnie od wskazanych powyżej ryzyk należy zawsze pamiętać, że wskaźniki referencyjne mają charakter zmienny i w związku z tym ich wartość może ulegać zmianie w kolejnych okresach obrachunkowych w trakcie trwania umowy kredytowej (np. co 3 miesiące lub 6 miesięcy). W przypadku wzrostu wartości wskaźników referencyjnych, mających zastosowanie do umowy w kolejnych okresach obrachunkowych, dla okresów tych będzie wzrastać stopa oprocentowania co będzie powodowało wzrost rat kredytowych.
Można zidentyfikować następujące ogólne ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych:
- niektóre wskaźniki referencyjne, w tym ich metodologia, mogą być zmienione przez administratora danego wskaźnika referencyjnego z przyczyn regulacyjnych lub biznesowych;
- administrator danego wskaźnika referencyjnego może podjąć decyzję o zaprzestaniu jego opracowywania albo odpowiedni organ może cofnąć administratorowi zezwolenie na opracowywania danego wskaźnika;
- wskaźniki referencyjne mogą przestać być reprezentatywne dla danego rynku lub realiów gospodarczych ze względu na zaprzestanie przekazywania stosownych danych wejściowych przez podmioty przekazujące dane niezbędne do opracowywania danego wskaźnika referencyjnego lub wskaźniki referencyjne mogą utracić odpowiednią wiarygodność do pomiaru danego rynku bazowego w wyniku decyzji właściwego organu nadzoru;
- wskaźniki referencyjne mogą przestać być publikowane lub opracowywane w całości (np. LIBOR jako wskaźnik referencyjny przestaje istnieć) lub w odniesieniu do konkretnego tenoru/okresu (np. EURIBOR jako wskaźnik referencyjny nadal będzie istniał, ale zaprzestanie opracowywania będzie dotyczyć jedynie EURIBOR 6M) lub konkretnej waluty (w przypadku LIBOR znika LIBOR GBP), a odpowiednie wskaźniki alternatywne mogę nie zostać wyznaczone;
- może istnieć uzasadniona potrzeba zmiany umów finansowych lub instrumentów finansowych poprzez odwołanie się do stóp wolnych od ryzyka.
Podmiot opracowujący dany wskaźnik referencyjny na podstawie posiadanego zezwolenia w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do wprowadzenia zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego (w tym istotnej zmiany wskaźnika) w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej. Zgodnie ze zwyczajowo opublikowaną przez administratora informacją ogólną w zakresie procesu zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego dokonanie takiej zmiany przez administratora zwyczajowo poprzedza proces konsultacji publicznych w ramach, których administrator określi zakres proponowanej zmiany oraz jej uzasadnienie. Uzasadnieniem dla dokonania zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego dla administratora może być przykładowo konieczność dostosowania metody opracowywania wskaźnika referencyjnego do wymogów BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej. Konsekwencją dokonania przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być zmiana jego wartości. Podwyższenie lub obniżenie wartości wskaźnika referencyjnego w wyniku dokonanej przez administratora zmiany w metodzie jego opracowywania może wpłynąć na wartość wzajemnych świadczeń pomiędzy Klientem a Bankiem w związku z zawartą umową lub na wycenę posiadanego przez Klienta instrumentu finansowego/ produktu finansowego.
Ryzyko zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego w sposób trwały lub czasowy
Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania wskaźnika referencyjnego w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 BMR. Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie przez administratora, że dane wykorzystywane przez administratora do opracowywania wskaźnika referencyjnego nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika referencyjnego. Proces zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych trwający zazwyczaj kilka miesięcy, w ramach których administrator określi datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika referencyjnego.
Dodatkowo metoda opracowywania wskaźnika referencyjnego zwyczajowo wskazuje, że istnieją okoliczności, w których w danym dniu administrator może nie być w stanie wyznaczyć wartości wskaźnika referencyjnego na przykład w sytuacji nieotrzymania przez administratora w danym dniu wystarczającej ilości danych niezbędnych do wyznaczenia w danym dniu wartości wskaźnika referencyjnego.
Konsekwencją trwałego lub czasowego zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego może być brak możliwości wykorzystania przez Bank wskaźnika referencyjnego do ustalenia wartości wzajemnych świadczeń wynikających z zawartej pomiędzy bankiem a Państwem umowy. W takiej sytuacji zastosowanie znajdą postanowienia umowy łączącej Państwa z Bankiem.
Niezależnie od wskazanych powyżej ryzyk należy zawsze pamiętać, że wskaźniki referencyjne mają charakter zmienny i w związku z tym ich wartość może ulegać zmianie w kolejnych okresach obrachunkowych w trakcie trwania umowy kredytowej (np. co 3 miesiące lub 6 miesięcy). W przypadku wzrostu wartości wskaźników referencyjnych, mających zastosowanie do umowy w kolejnych okresach obrachunkowych, dla okresów tych będzie wzrastać stopa oprocentowania co będzie powodowało wzrost rat kredytowych.