BMR - wskaźniki referencyjne
Wskaźniki referencyjne to wskaźniki, na podstawie których banki ustalają oprocentowanie kredytów, depozytów oraz innych instrumentów finansowych. W przypadku kredytów oprocentowanie zwykle składa się ze stopy referencyjnej oraz marży. Stopa referencyjna (wskaźnik referencyjny) wskazana w umowie kredytu to m.in. WIBOR, WIBID, EURIBOR.
Od 1 stycznia 2018 roku na terenie Unii Europejskiej obowiązują nowe wymogi, określające zasady opracowywania i stosowania wskaźników referencyjnych. Są one opisane w rozporządzeniu BMR.
Rozporządzenie BMR – „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014 /17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014”. Całą treść rozporządzenia udostępniamy tutaj.
Cel określenia zasad ustalania i stosowania wskaźników referencyjnych
Głównym celem określenia zasad ustalania i stosowania wskaźników przyświecającym organom unijnym podczas prac nad BMR była potrzeba zwiększenia ochrony konsumentów.
Zasady, które muszą spełniać wskaźniki referencyjne
Zgodnie z BMR wskaźniki referencyjne muszą:
- w pierwszej kolejności opierać się na danych transakcyjnych
- odzwierciedlać rynek bazowy, którego pomiar jest celem wskaźnika
- być możliwe do zweryfikowania przez administratora
- być odporne na manipulację
- być przejrzyste dla odbiorców.
Dostosowanie zasad ustalania wskaźników referencyjnych do postanowienia BMR
Metodologia ustalania wskaźników referencyjnych WIBOR i EURIBOR została dostosowana do postanowień BMR. Natomiast dostosowanie tych zasad nie jest możliwe przy ustalaniu wskaźników referencyjnych LIBOR – zostaną więc one wycofane. W miejsce znikających wskaźników LIBOR CHF, jeżeli strony same nie ustalą mechanizmów określających wskaźnika zastępczy, na mocy rozporządzenia Komisji Europejskiej (link) zastosowany zostanie zamiennik wyznaczony na podstawie wskaźnika SARON.
Plany awaryjne na wypadek istotnych zmian lub zaprzestania opracowywania wskaźników referencyjnych
W Alior Banku przyjęliśmy plan na okoliczność zaprzestania opracowywania lub istotnej zmiany wskaźników referencyjnych wykorzystywanych w relacjach z klientami i odzwierciedlenia ich w odpowiednich umowach oraz instrumentach finansowych. Bank monitoruje działania po stronie regulatorów i administratorów wskaźników, zarówno na szczeblu krajowym, europejskim oraz ogólnoświatowym, w zakresie wskaźników referencyjnych.
Komunikat Alior Banku SA w sprawie przyszłego zaprzestania opracowywania i publikacji wskaźników referencyjnych z rodziny LIBOR
Prezentowana informacja jest ważna w szczególności dla klientów, którzy korzystają lub zamierzają korzystać z produktów opartych o wskaźnik referencyjny LIBOR.
Alior Bank SA informuje, że 5 marca 2021 r. Financial Conduct Authority – FCA – (brytyjski organ nadzoru finansowego) opublikował stanowisko, w którym ogłosił m.in., że opracowywanie następujących wskaźników referencyjnych zakończy się:
Co oznacza komunikat FCA?
W konsekwencji komunikatu FCA, po upływie powyżej wskazanych dat, wskaźnik referencyjny LIBOR (dla konkretnych walut) nie będzie publikowany, zatem nie będzie mógł być dłużej wykorzystywany m.in. jako wskaźnik referencyjny do określenia wysokości oprocentowania i kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy, na przykład kredytu na zakup nieruchomości.
Sektor bankowy na bieżąco monitoruje sytuację. Banki pracują nad sposobami kontynuacji umów z klientami, gdy określone stawki LIBOR nie będą już dostępne.
Zgodnie z przepisami BMR w bankach przygotowano plany awaryjne na wypadek zaprzestania publikacji lub istotnej zmiany wskaźnika referencyjnego (dalej „Plany”). Generalnym zadaniem Planów jest ustalenie trybu postępowania w celu zapewnienia ciągłości wykonywania umów, w których wykorzystano dany wskaźnik.
Jeżeli dana umowa zawiera odpowiednie postanowienia wynikające z Planów, to w sytuacji zaprzestania opracowywania wskaźnika, będą stosowane te postanowienia.
Nowe uprawnienia Komisji Europejskiej
Zgodnie z BMR, Komisja Europejska może wyznaczyć zamiennik (inny wskaźnik referencyjny) dla znikającego wskaźnika referencyjnego. Uprawnienie dla Komisji Europejskiej przyznano, aby systemowo rozwiązać kwestię kontynuacji umów po zaprzestaniu opracowywania danego wskaźnika referencyjnego. W przypadku wyznaczenia przez Komisję Europejską takiego zamiennika, wskaźnik ten będzie miał zastosowanie z mocy prawa do wszystkich umów i instrumentów finansowych, w których nie zostały zawarte lub nie mogą być postanowienia z Planów.
Dodatkowo, informujemy, że Ministerstwo Finansów, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego oraz Związek Banków Polskich zwróciły się z wnioskiem do Komisji Europejskiej o wyznaczenie zamiennika dla LIBOR CHF.
Będziemy Państwa informowali o uruchomieniu i sposobie zastosowania planu awaryjnego Alior Bank S.A. w odniesieniu do umów, których dotyczy zaprzestanie publikacji wskaźników, jak również o ewentualnym akcie wykonawczym wydanym przez Komisję Europejską w tej sprawie i jego wpływie na umowy zawarte przez Alior Bank SA z klientami.
Alior Bank SA informuje, że 5 marca 2021 r. Financial Conduct Authority – FCA – (brytyjski organ nadzoru finansowego) opublikował stanowisko, w którym ogłosił m.in., że opracowywanie następujących wskaźników referencyjnych zakończy się:
| nazwa | termin | data zaprzestania |
|---|---|---|
| LIBOR CHF | O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12 M | z dniem 31.12.2021 r. |
| LIBOR EUR | O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12 M | z dniem 31.12.2021 r. |
| LIBOR GBP | O/N, 1W, 2M, 12 M | z dniem 31.12.2021 r. |
| LIBOR JPY | S/N, 1W, 2M, 12 M | z dniem 31.12.2021 r. |
| LIBOR USD | 1W, 2M | z dniem 31.12.2021 r. |
| LIBOR USD | O/N, 12 M | z dniem 30.06.2023 r. |
Co oznacza komunikat FCA?
W konsekwencji komunikatu FCA, po upływie powyżej wskazanych dat, wskaźnik referencyjny LIBOR (dla konkretnych walut) nie będzie publikowany, zatem nie będzie mógł być dłużej wykorzystywany m.in. jako wskaźnik referencyjny do określenia wysokości oprocentowania i kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy, na przykład kredytu na zakup nieruchomości.
Sektor bankowy na bieżąco monitoruje sytuację. Banki pracują nad sposobami kontynuacji umów z klientami, gdy określone stawki LIBOR nie będą już dostępne.
Zgodnie z przepisami BMR w bankach przygotowano plany awaryjne na wypadek zaprzestania publikacji lub istotnej zmiany wskaźnika referencyjnego (dalej „Plany”). Generalnym zadaniem Planów jest ustalenie trybu postępowania w celu zapewnienia ciągłości wykonywania umów, w których wykorzystano dany wskaźnik.
Jeżeli dana umowa zawiera odpowiednie postanowienia wynikające z Planów, to w sytuacji zaprzestania opracowywania wskaźnika, będą stosowane te postanowienia.
Nowe uprawnienia Komisji Europejskiej
Zgodnie z BMR, Komisja Europejska może wyznaczyć zamiennik (inny wskaźnik referencyjny) dla znikającego wskaźnika referencyjnego. Uprawnienie dla Komisji Europejskiej przyznano, aby systemowo rozwiązać kwestię kontynuacji umów po zaprzestaniu opracowywania danego wskaźnika referencyjnego. W przypadku wyznaczenia przez Komisję Europejską takiego zamiennika, wskaźnik ten będzie miał zastosowanie z mocy prawa do wszystkich umów i instrumentów finansowych, w których nie zostały zawarte lub nie mogą być postanowienia z Planów.
Dodatkowo, informujemy, że Ministerstwo Finansów, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego oraz Związek Banków Polskich zwróciły się z wnioskiem do Komisji Europejskiej o wyznaczenie zamiennika dla LIBOR CHF.
Będziemy Państwa informowali o uruchomieniu i sposobie zastosowania planu awaryjnego Alior Bank S.A. w odniesieniu do umów, których dotyczy zaprzestanie publikacji wskaźników, jak również o ewentualnym akcie wykonawczym wydanym przez Komisję Europejską w tej sprawie i jego wpływie na umowy zawarte przez Alior Bank SA z klientami.
Pytania i odpowiedzi w zakresie WIBOR dla klientów indywidualnych
Co to jest WIBOR?
Jego wartość:
- jest zmienna i zależna od sytuacji ekonomicznej,
- jest opracowywana i publikowana przez jego administratora: GPW Benchmark S.A.
Czy wiadomo kiedy WIBOR zostanie wycofany?
Dodatkowe informacje
16 grudnia 2020 r. GPW Benchmark S.A. otrzymała od Komisji Nadzoru Finansowego zezwolenie na prowadzenie działalności jako administrator wskaźników referencyjnych, w tym m.in. wskaźnika WIBOR. Oznacza to, że organ nadzoru finansowego uznał proces wyznaczania wskaźnika referencyjnego WIBOR za zgodny z wymaganiami nałożonymi przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011.
Dlaczego proponujemy Państwu podpisanie aneksu?
Czy aneks muszą podpisać wszystkie osoby, które są stroną umowy?
Czy po podpisaniu aneksu mogą Państwo od niego odstąpić?
Co się stanie, jeśli nie podpiszą Państwo aneksu?
Nie możemy określić konsekwencji, które będą miały miejsce, jeśli nie podpiszą Państwo aneksu i wystąpi zdarzenie regulacyjne. Jest to uzależnione głównie od indywidualnych postanowień Państwa umowy.
Jeśli Państwa umowa zawiera już postanowienia, które dotyczą sposobu określania oprocentowania, gdy wskaźnik referencyjny zostanie wycofany – zastosujemy je.
Jeśli Państwa umowa nie zawiera takich postanowień, może pojawić się wątpliwość w jasnym ustaleniu oprocentowania dla takiej umowy.
Do kiedy muszą Państwo podpisać aneks?
Czy podpisanie aneksu ma wpływ na zmianę oprocentowania?
Pytania i odpowiedzi w zakresie walut obcych
Jaki wskaźnik zastąpi LIBOR?
• dla LIBOR CHF – SARON/SARON Compound Rate (stawka składana za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu)
• dla LIBOR GBP – SONIA lub SONIA uśredniony (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu)
• dla LIBOR EUR – EURIBOR (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu) lub ESTR
Bank zamierza stosować powyższe wskaźniki, jako zastępcze dla LIBOR gdyż są one reprezentatywne dla właściwego dla nich rynku bazowego oraz rzeczywistości ekonomicznej.
W związku z powyższym Bank może skontaktować się z Tobą proponując zawarcie odpowiedniego aneksu przewidującego wprowadzenie do umowy kredytowej wskazanych powyżej wskaźników.
Ponadto Komisja Europejska ustaliła na mocy rozporządzenia (link do rozporządzenia) oficjalny zamiennik dla wygaszanych wskaźników LIBOR CHF (w tym LIBOR CHF 3M), którym jest składany SARON korygowany o tzw. spread (tj. stała wartość dodawana lub odejmowana od składanego SARON). Rozporządzenie będzie miało zastosowanie do tych umów, dla których strony same nie ustaliły w umowie skutecznego mechanizmu wprowadzenia zamiennika dla LIBOR CHF (np. w drodze aneksu). Dla pozostałych wskaźników LIBOR Komisja Europejska nie ustaliła zamiennika. Niezależnie od rozporządzenia Komisji Europejskiej, warto podpisać aneks do umowy opartej na wskaźniku LIBOR CHF, gdyż ustali on jasne reguły wyznaczania wskaźnika zastępczego także w sytuacji gdy do wygaśnięcia wskaźnika referencyjnego dojdzie w przyszłości.
Kiedy zmienią się wskaźniki i co to oznacza?
- LIBOR CHF – O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12 M
- LIBOR EUR – O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12 M
- LIBOR GBP – O/N, 1W, 2M, 12M
- LIBOR JPY – S/N, 1W, 2M, 12M
- LIBOR USD – 1W, 2M
- LIBOR USD – O/N, 12M
Dodatkowo Financial Conduct Authority (FCA), organ nadzorczy nad administratorem wskaźnika referencyjnego LIBOR ogłosił, że z dniem 31 grudnia 2021 r. LIBOR dla jednomiesięcznych, trzymiesięcznych i sześciomiesięcznych depozytów międzybankowych w GBP, USD oraz JPY (jen japoński) przestają być reprezentatywne dla rynku bazowego i rzeczywistości ekonomicznej, który te stawki miały mierzyć.
Oznacza to, że:
- Bank będzie dążył do formalnego uzgodnienia z klientami produktów depozytowych oraz kredytowych Banku, nowych wskaźników referencyjnych zastępujących wycofywane wskaźniki lub te które przestały być reprezentatywne,
- W przypadku gdy Bank nie uzgodni z klientem wprowadzenia nowego wskaźnika zastępczego (np. SARON, SONIA, EURIBOR), jednakże zawarta umowa zawiera zapisy pozwalające ustalić jaki wskaźnik będzie miał zastosowanie, wówczas bank będzie postępował zgodnie z takimi zapisami w celu ustalenia wskaźnika mającego zastosowanie dla tej umowy i poinformuje o nim klienta.
Jak będzie obliczana rata mojego kredytu po wycofaniu wskaźników?
W przypadku braku umownego wprowadzenia nowych wskaźników referencyjnych (aneks o zmianę umowy nie zostanie zawarty i nie ma zastosowania regulamin określający nowy wskaźnik zastępczy) Bank będzie ustalał sytuacją prawną związaną z daną umową, w tym wartość oprocentowania, w oparciu o istniejące postanowienia zawarte w umowie z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa.
Czy po wycofaniu wskaźnika zmieni się moja rata kredytu? Jeśli tak to czy wzrośnie czy zmaleje?
Zestawienie wartości korekt stosowanych przez Bank (wraz z korektą LIBOR CHF wynikającą wprost z rozporządzenia Komisji Europejskiej) zostało przedstawione poniżej:
| Nowy wskaźnik referencyjny | Wskaźnik zastępowany | Korekta (wyrażona w %) |
| ESTR | LIBOR O/N EUR | -0.0170% |
| EURIBOR 1M | LIBOR 1M EUR; | -0.0230% |
| EURIBOR 3M | LIBOR 3M EUR | -0.0136% |
| SARON ON | LIBOR ON CHF | -0.0708% |
| SARON 1M | LIBOR 1M CHF | -0.0571% |
| SARON 3M | LIBOR 3M CHF | 0.0031% |
| SONIA ON | LIBOR ON GBP | -0.0097% |
| SONIA 1M* | LIBOR 1M GBP | 0.0205% |
| SONIA 3M* | LIBOR 3M GBP | 0.0596% |
Korekty mają zastosowanie chyba, że strony indywidualnie uzgodniły inaczej bądź Bank poinformował klienta, że zrzeka się stosowania korekty o wartości dodatniej a klient nie złożył sprzeciwu w tym zakresie.
Czy po wycofaniu wskaźnika LIBOR bank przewalutuje mój kredyt na PLN?
Czy zmienią się zasady przewalutowania kredytów w obcej walucie/indeksowania do waluty obcej?
Czy zmieni się moja umowa kredytowa?
Czy bank przygotuje aneksy do obowiązujących umów kredytowych?
- dla LIBOR CHF – SARON lub SARON Compound Rate (stawka składana za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu),
- dla LIBOR GBP – SONIA lub SONIA uśredniony (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu),
- dla LIBOR EUR – EURIBOR (za okres odpowiadający wskaźnikowi zastępowanemu)
Co się stanie, jeśli nie zgodzę się na podpisanie aneksu do umowy kredytowej?
Jaka jest ogólna charakterystyka wskaźnik EURIBOR, który w zastępstwie wskaźnika LIBOR EUR zaproponuje w aneksie do umowy kredytowej Bank?
EURIBOR opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez EMMI pod nadzorem Belgijskiego Urzędu ds. Usług i Rynków Finansowych. Szczegóły dotyczące EURIBOR, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania EURIBOR, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego EURIBOR, EMMI opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.emmi-benchmarks.eu/euribor-org/.
Dane adresowe administratora EURIBOR przedstawione są poniżej:
European Money Markets Institute, Avenue des Arts, 56. Bruksela, Belgia
Tel.: +32 (0) 2 431 52 08, Email: info@emmi-benchmarks.eu
Jaka jest ogólna charakterystyka wskaźnika SONIA/SONIA uśredniony, który w zastępstwie wskaźnika LIBOR GBP zaproponuje w aneksie do umowy kredytowej Bank?
SONIA (Sterling Overnight Invex Average) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla funta szterlinga, obliczanym i publikowanym przez Bank Anglii. SONIA jest oparty na rzeczywistych transakcjach i odzwierciedla średnią stóp procentowych, które banki płacą za pożyczanie funtów szterlingów na jedną dobę od innych instytucji finansowych i innych inwestorów instytucjonalnych.
Szczegóły dotyczące SONIA, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SONIA oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego Bank Anglii opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.bankofengland.co.uk
Jaka jest ogólna charakterystyka wskaźnika SARON/SARON Compound Rate który w zastępstwie wskaźnika LIBOR CHF zaproponuje w aneksie do umowy kredytowej Bank?
SARON (Swiss Average Rate Overnight) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla franka szwajcarskiego. SARON jest oparty o zabezpieczony rynek pieniężny oraz obliczany jako jednodniowa stopa referencyjna oparta na danych z rynku transakcji odkupu (tzw. transakcje repo) rozliczanych we franku szwajcarskim.
Transakcje typu repo stały się kluczowym filarem rynków pieniężnych, a Szwajcarski Bank Narodowy wykorzystuje je jako środek realizacji swojej polityki pieniężnej. SARON jest oparty na transakcjach i kwotowaniach zawartych na tym rynku, gdyż stanowi on kluczową część branży finansowej i działalności banków centralnych. Rynek repo charakteryzuje się dużą płynnością, wysokim stopniem uregulowania i dużą rzetelnością.
SARON opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez SIX Financial Information AG pod nadzorem szwedzkiego Finansinspektionen (FI) – SEFI. Szczegóły dotyczące SARON, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SARON, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego SIX opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.six-group.com
Z uwagi na konstrukcję wskaźnika SARON (jest tzw. wskaźnikiem risk-free-rate (Wskaźnik RFR) obliczanym codziennie), może zaistnieć konieczność dostosowania go do umów i instrumentów, w których był stosowany wskaźnik terminowy dla tenoru (okresu) np. 3M lub 6M. Z tego względu dodatkowo opracowuje się terminowy wskaźnik SARON, tzw. SARON Compound Rate, który pozwala za pomocą wskaźnika SARON wyznaczyć oprocentowanie dla dłuższych okresów odsetkowych.
Administratorem wskaźników referencyjnych stopy procentowej SARON oraz SARON Compound Rate jest SIX Financial Information AG z siedzibą w Zurichu, a zatem jest to administrator z państwa trzeciego. Jednakże administrator mający siedzibę w Unii Europejskiej, tj. SIX Financial Information Nordic AB z siedzibą w Sztokholmie, korzystając z trybu przewidzianego w art. 33 BMR, uzyskał w dniu 21 stycznia br. zatwierdzenie ww. wskaźników referencyjnych. Zatwierdzenie zostało udzielone przez szwedzki organ nadzoru finansowego Finansinspektionen (FI).Na tej podstawie Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) dokonał wpisu wskaźników referencyjnych stopy procentowej SARON oraz SARON Compound Rate do rejestru, o którym mowa w art. 36 BMR.
Czym jest syntetyczny wskaźnik LIBOR GBP?
Utrata reprezentatywności przez wskaźniki LIBOR GBP 1M,3M oraz 6M nie będzie wpływać na możliwość ich stosowania w umowach zawartych z klientami Banku. W związku z powyższym, po 31 grudnia 2021 roku, w przypadku braku zapisów w umowie wskazujących na inny wskaźnik zastępczy, zmienny składnik oprocentowania umów opartych o LIBOR GBP 1M,3M lub 6M obliczany będzie przez Bank wg. dotychczasowych zasad, z zastrzeżeniem, że będzie stosowany syntetyczny LIBOR GBP, co oznacza, że będzie on obliczany przez jego administratora według zmienionej metodologii. „Utrata reprezentatywności”, w przypadku wskaźnika referencyjnego, oznacza m.in. iż nie odzwierciedla on w pełni rzeczywistości ekonomicznej, którą wskaźnik ten ma mierzyć. W związku z tym, zachęcamy Państwa do podpisania aneksu wprowadzającego zastępczy wskaźnik referencyjny ( (uśredniony) SONIA), który jest z kolei uznawany za reprezentatywny. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że tzw. „syntetyczne” wskaźniki LIBOR GBP 1M, 3M oraz 6M będą najprawdopodobniej publikowane tylko do końca 2022 r., w związku z tym, już teraz warto podpisać aneks regulujący sytuację gdy dojdzie do zaprzestania ich publikacji.
Co oznacza, że wskaźnik SONIA oraz wskaźnik SARON to wskaźniki risk-free-rate i jaka jest różnica wskaźników tego rodzaju w porównaniu z „klasycznymi” wskaźnikami terminowymi takimi jak LIBOR?
- Wskaźnik LIBOR wyznacza się poprzez odniesienie, do przyszłych i niepewnych wartości oprocentowania depozytów, podczas gdy Wskaźniki RFR wyznaczane są na podstawie wartości osadzonych w przeszłości;
- Wskaźnik LIBOR jest terminową stopą procentową dla wielu okresów (tenorów) taki jak: O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M, podczas gdy Wskaźniki RFR są wyłącznie stopami typu O/N (overnight - jednodniowymi) bez elementu terminowości;
- Wskaźnik LIBOR zawiera w sobie premię za ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności terminowej. Z kolei Wskaźniki RFR, co do zasady zawierają w sobie bardzo niewielką premię dodatkową lub nie zawierają jej wcale dzięki konstrukcji oprocentowania overnight oraz dzięki temu, że bywają zabezpieczone;
- Wskaźnik LIBOR dla każdej waluty jest opracowywany i obliczany przez jednego administratora, podczas gdy Wskaźniki RFR dla każdej waluty są opracowywane i obliczane przez różnych administratorów w różnych krajach, co powoduje powstanie pewnych odrębności i cech charakterystycznych dla każdego ze Wskaźników RFR.
Z uwagi na konstrukcję Wskaźników RFR (są obliczane codziennie), może zaistnieć konieczność dostosowania ich do umów i instrumentów, w których był stosowany wskaźnik terminowy dla tenoru (okresu) np. 3M lub 6M. Z tego względu dodatkowo opracowuje się terminowe Wskaźniki RFR, tzw. „compounded rate’s”, które pozwalają za pomocą Wskaźników RFR wyznaczyć oprocentowanie dla dłuższych okresów odsetkowych. Dla niektórych produktów finansowych dla celów ustalenia ich oprocentowania stosuje się w umowach i instrumentach finansowych uśrednioną wartość Wskaźnika RFR dla danego okresu odpowiadającemu okresowi odsetkowemu lub stosuje się inną formułę matematyczną wykorzystującą przykładowo zsumowane dzienne wartości Wskaźnika RFR w okresie odsetkowym.
Administratorzy używają różnych wzorów i formuł matematycznych dla stosowania Wskaźników RFR w umowach i instrumentach finansowych, jednak celem takiego zabiegu jest zapewnienie kompleksowego zastąpienia stawek terminowych, Wskaźnikami RFR. Dzięki zastosowanej metodologii, efekt ekonomiczny zastosowania takiej operacji, nie powinien różnić się od efektu uzyskanego przy zastosowaniu terminowych wskaźników referencyjnych.
Jakie są ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych?
Można zidentyfikować następujące ogólne ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych:
- niektóre wskaźniki referencyjne, w tym ich metodologia, mogą być zmienione przez administratora danego wskaźnika referencyjnego z przyczyn regulacyjnych lub biznesowych;
- administrator danego wskaźnika referencyjnego może podjąć decyzję o zaprzestaniu jego opracowywania albo odpowiedni organ może cofnąć administratorowi zezwolenie na opracowywania danego wskaźnika;
- wskaźniki referencyjne mogą przestać być reprezentatywne dla danego rynku lub realiów gospodarczych ze względu na zaprzestanie przekazywania stosownych danych wejściowych przez podmioty przekazujące dane niezbędne do opracowywania danego wskaźnika referencyjnego lub wskaźniki referencyjne mogą utracić odpowiednią wiarygodność do pomiaru danego rynku bazowego w wyniku decyzji właściwego organu nadzoru;
- wskaźniki referencyjne mogą przestać być publikowane lub opracowywane w całości (np. LIBOR jako wskaźnik referencyjny przestaje istnieć) lub w odniesieniu do konkretnego tenoru/okresu (np. WIBOR jako wskaźnik referencyjny nadal będzie istniał, ale zaprzestanie opracowywania będzie dotyczyć jedynie WIBOR 6M) lub konkretnej waluty (w przypadku LIBOR znika LIBOR GBP), a odpowiednie wskaźniki alternatywne mogę nie zostać wyznaczone;
- może istnieć uzasadniona potrzeba zmiany umów finansowych lub instrumentów finansowych poprzez odwołanie się do stóp wolnych od ryzyka.
Ryzyko zmiany przez administratora metody opracowywania wskaźnika referencyjnego
Podmiot opracowujący dany wskaźnik referencyjny na podstawie posiadanego zezwolenia w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do wprowadzenia zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego (w tym istotnej zmiany wskaźnika) w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej. Zgodnie ze zwyczajowo opublikowaną przez administratora informacją ogólną w zakresie procesu zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego dokonanie takiej zmiany przez administratora zwyczajowo poprzedza proces konsultacji publicznych w ramach, których administrator określi zakres proponowanej zmiany oraz jej uzasadnienie. Uzasadnieniem dla dokonania zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego dla administratora może być przykładowo konieczność dostosowania metody opracowywania wskaźnika referencyjnego do wymogów BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej. Konsekwencją dokonania przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być zmiana jego wartości. Podwyższenie lub obniżenie wartości wskaźnika referencyjnego w wyniku dokonanej przez administratora zmiany w metodzie jego opracowywania może wpłynąć na wartość wzajemnych świadczeń pomiędzy Klientem a Bankiem w związku z zawartą umową lub na wycenę posiadanego przez Klienta instrumentu finansowego/ produktu finansowego.
Ryzyko zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego w sposób trwały lub czasowy
Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania wskaźnika referencyjnego w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 BMR. Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie przez administratora, że dane wykorzystywane przez administratora do opracowywania wskaźnika referencyjnego nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika referencyjnego. Proces zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych trwający zazwyczaj kilka miesięcy, w ramach których administrator określi datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika referencyjnego.
Dodatkowo metoda opracowywania wskaźnika referencyjnego zwyczajowo wskazuje, że istnieją okoliczności, w których w danym dniu administrator może nie być w stanie wyznaczyć wartości wskaźnika referencyjnego na przykład w sytuacji nieotrzymania przez administratora w danym dniu wystarczającej ilości danych niezbędnych do wyznaczenia w danym dniu wartości wskaźnika referencyjnego.
Konsekwencją trwałego lub czasowego zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego może być brak możliwości wykorzystania przez Bank wskaźnika referencyjnego do ustalenia wartości wzajemnych świadczeń wynikających z zawartej pomiędzy bankiem a Państwem umowy. W takiej sytuacji zastosowanie znajdą postanowienia umowy łączącej Państwa z Bankiem.
Niezależnie od wskazanych powyżej ryzyk należy zawsze pamiętać, że wskaźniki referencyjne mają charakter zmienny i w związku z tym ich wartość może ulegać zmianie w kolejnych okresach obrachunkowych w trakcie trwania umowy kredytowej (np. co 3 miesiące lub 6 miesięcy). W przypadku wzrostu wartości wskaźników referencyjnych, mających zastosowanie do umowy w kolejnych okresach obrachunkowych, dla okresów tych będzie wzrastać stopa oprocentowania co będzie powodowało wzrost rat kredytowych.
Dodatkowe informacje
¹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 171 z 29.6.2016, s. 1 z późn. zm.).