BMR - wskaźniki referencyjne

WIBOR to kluczowy wskaźnik referencyjny w rozumieniu Rozporządzenia BMR.

Jego wartość:

• jest zmienna i zależna od sytuacji ekonomicznej,
• jest opracowywana i publikowana przez jego administratora: GPW Benchmark S.A.

GPW Benchmark S.A. jest podmiotem, działającym na podstawie odpowiedniego zezwolenia, pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

POLSTR to wskaźnik referencyjny opracowywany na podstawie danych o transakcjach depozytowych zawieranych na okres jednego dnia (tzw. transakcje overnight – O/N) zawieranych przez banki przekazujące owe dane z instytucjami kredytowymi i instytucjami finansowymi.

Jego wartość:

• jest zmienna i zależna od sytuacji ekonomicznej,
• jest opracowywana i publikowana przez jego administratora: GPW Benchmark S.A.

GPW Benchmark S.A. jest podmiotem, działającym pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

POLSTR Stopa Składana to indeksy wyliczane dla określonego terminu (np. miesiąc dla POLSTR 1M Stopa Składana, 3 miesiące dla POLSTR 3M Stopa Składana itd.) przez złożenie oprocentowania wynikającego z wysokości wskaźnika POLSTR z danego okresu.
Ich wartość:

• jest zmienna i zależna wartości POLSTR,
• jest opracowywana i publikowana przez: GPW Benchmark S.A.

GPW Benchmark S.A. jest podmiotem, działającym pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

WIRON to wskaźnik referencyjny opracowany na podstawie transakcji depozytowych na okres jednego dnia (tzw. transakcje overnight – O/N) zawieranych przez banki przekazujące dane z instytucjami finansowymi oraz z dużymi przedsiębiorstwami.
Jego wartość:

• jest zmienna i zależna od sytuacji ekonomicznej,
• jest opracowywana i publikowana przez jego administratora: GPW Benchmark S.A.

GPW Benchmark S.A. jest podmiotem, działającym pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

W związku ze zmianami rekomendacji Narodowej Grupy Roboczej ds. Wskaźników Referencyjnych oraz wyborem POLSTR jako wskaźnika, który docelowo ma zastąpić WIBOR, Bank nie planuje wprowadzać nowych produktów opartych wskaźniku WIRON oraz nie planuje jego stosowania w przyszłości.

Stopy składane dla predefiniowanego terminu, np. 3 miesięcy (WIRON 3M Stopa Składana) są wyliczane jako stopa procentowa na koniec zadanego okresu poprzez złożenie oprocentowania wynikającego z wysokości wskaźnika WIRON. Ich wartość:

• jest zmienna i zależna wartości WIRON,
• jest opracowywana i publikowana przez: GPW Benchmark S.A.

GPW Benchmark S.A. jest podmiotem, działającym pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

Nie jest ma jeszcze oficjalnego potwierdzenia ani daty zaprzestania opracowywania wszystkich tenorów (terminów) wskaźnika WIBOR.

30 września 2025 roku GPW Benchmark S.A. zakomunikowała natomiast, że po przeprowadzeniu przeglądu Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR oraz po sformułowaniu przez KNF wniosków i rekomendacji w związku z oceną zdolności wskaźnika referencyjnego WIBOR do pomiaru rzeczywistości ekonomicznej, którą ma mierzyć, podjęła w trybie określonym w art. 21 Rozporządzenia BMR decyzję o zaprzestaniu opracowywania niektórych tenorów wskaźników WIBID i WIBOR.

Zgodnie z komunikatem GPW Benchmark S.A. zaprzestanie opracowywania poszczególnych tenorów wskaźnika nastąpi w poniższych terminach:
 

Tenor WIBID	Dzień zaprzestania opracowywania
Overnight (O/N)	1 października 2026 r.
Tomorrow/Next (T/N)	22 grudnia 2025 r.
2 tygodnie (2W)	22 grudnia 2025 r.
1 rok (1Y)	22 grudnia 2025 r.

 

Tenor WIBOR	Dzień zaprzestania opracowywania
Overnight (O/N)	1 października 2026 r.
Tomorrow/Next (T/N)	22 grudnia 2025 r.
2 tygodnie (2W)	22 grudnia 2025 r.
1 rok (1Y)*	22 grudnia 2026 r.

*od 22 grudnia 2025 roku WIBOR dla tenory 1Y publikowany będzie zgodnie ze zobowiązaniem nałożonym przez KNF publikowany przez rok w oparciu o zmienioną metodę, po czym nastąpi trwałe zaprzestanie jego publikacji.

Plan reformy wskaźników referencyjnych został nakreślony w tzw. mapie drogowej2 (ang. Road map) przygotowanej przez Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych. Zgodnie z założeniami mapy drogowej:

• w 2026 roku POLSTR będzie wprowadzany jako wskaźnik stosowany w nowych umowach oraz instrumentach finansowych;
• do końca 2028 roku proces tranzycji z WIBOR na nowy wskaźnik POLSTR (oraz oparte o niego inne wskaźniki, takie jak POLSTR Stopa Składana) ma zostać ukończony, co oznacza że produkty finansowe stosujące wskaźnik WIBOR przestaną być dostępne;

Mapa Drogowa zakłada, że gotowość uczestników rynku do zaprzestania przez Administratora opracowywania i publikacji wszystkich tenorów wskaźnika WIBOR nastąpi w 2028 roku. Zaprzestanie publikacji wskaźnika WIBOR oznacza, że wszystkie podmioty stosujące ten wskaźnik będą musiały zastąpić wskaźnik WIBOR wskaźnikiem wskazanym na podstawie ewentualnego rozporządzenia Ministerstwa Finansów wydanego na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (rozdział 10a ustawy) lub odpowiednich klauzul awaryjnych zawartych w umowach. Należy podkreślić, że dokumenty przyjmowane przez Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych, w tym mapa drogowa, nie są źródłami prawa a przedstawione w nich zdarzenia czy terminy nie są w żaden sposób wiążące dla administratora WIBOR, Komisji Nadzoru Finansowego, czy Ministerstwa Finansów. Nie ma zatem gwarancji, że odejście od wskaźnika WIBOR będzie przebiegać w opisany w nich sposób.

2) Komunikat NGR dotyczący zaktualizowanej Mapy Drogowej procesu zaprzestania opracowywania wskaźników referencyjnych WIBID i WIBOR oraz wdrożenia indeksu POLSTR

Nie można aktualnie jednoznacznie i z pewnością stwierdzić, że wskaźnik POLSTR zastąpi WIBOR, jednak takie są aktualne założenia reformy wskaźników referencyjnych w Polsce, co znajduje potwierdzenie w aktualnie prowadzonych pracach Narodowej Grupy Roboczej oraz przekazie płynącym ze strony organów administracji publicznej.

Po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, na posiedzeniach 21 listopada oraz 6 grudnia 2024 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych dokonał wyboru wskaźnika alternatywnego, mogącego z powodzeniem zastąpić w przyszłości wskaźnik WIBOR. Nowym wskaźnikiem alternatywnym, został indeks WIRF- (nazwa indeksu została następnie zmieniona na POLSTR) opracowywany oraz publikowany przez GPW Benchmark S.A. Było to zwieńczenie procesu przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR rozpoczętego przez Narodową Grupę Roboczą w marcu 2024 roku w wyniku którego POLSTR zastąpił WIRON jako wskaźnik, który docelowo ma zastąpić WIBOR.

W toku działalności Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych pojawił się szereg rekomendacji dotyczących standardów stosowania POLSTR w produktach finansowych. Do końca 2025 roku, zgodnie z Mapą Drogową, NGR planuje przygotowanie i przeprowadzenie konsultacji publicznych dotyczących pozostałych rekomendacji.

Zgodnie z rekomendacją Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych, rekomendowanym wskaźnikiem alternatywnym do zastosowania w kredytach hipotecznych jest POLSTR 1M Stopa Składana.

Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR). NGR została powołana w związku z planowaną reformą wskaźników referencyjnych w Polsce, zakładającą m.in. wprowadzenie nowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej POLSTR. Prace NGR mają na celu zapewnienie wiarygodności, przejrzystości i rzetelności opracowywania i stosowania nowego wskaźnika referencyjnej stopy procentowej.

W pracach NGR udział biorą przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, GPW Benchmark, a także wiodących banków komercyjnych, banków zrzeszających banki spółdzielcze, towarzystw funduszy inwestycyjnych oraz zakładów ubezpieczeń, jak również organizacje branżowe zrzeszające podmioty rynku finansowego.

Bank stale komunikuje swoim klientom możliwość zawarcie aneksu do ich umowy, wprowadzającego do niej tzw. klauzulę awaryjną, pozwalającą bez zakłóceń kontynuować umowę, jeśli przede wszystkim wskaźnik referencyjny stosowany w tej umowie (np. WIBOR lub LIBOR) przestanie być opracowywany i publikowany lub utraci reprezentatywność. Obecnie wszystkie stosowane w Banku wzory umów zawierają taką klauzule, dlatego Bank kieruje taką propozycje (w drodze indywidulanej komunikacji) tylko względem umów, które są pozbawione właściwej klauzuli awaryjnej. Obecnie możliwość zawarcia powyższego aneksu, była komunikowana przez Bank wszystkim klientom będących konsumentami, którzy nie posiadali w swoich umowach opartych o WIBOR lub LIBOR odpowiedniej klauzuli awaryjnej.

Tak, aby aneks był ważny i skutecznie zawarty, muszą go podpisać wszystkie osoby, które na dzień podpisania aneksu są stroną umowy.

Tak, ale tylko w przypadku produktów kredytowych. W tym przypadku mogą to Państwo zrobić w ciągu 14 dni od dnia podpisania aneksu.

Jeśli nie podpiszą Państwo aneksu na tę chwilę nie wpłynie to na Państwa umowę. Będzie to miało jednak znaczenie, jeśli wystąpi tzw. zdarzenie regulacyjne, czyli np. wskaźnik referencyjny WIBOR przestanie być opracowywany i publikowany.

Nie możemy określić konsekwencji, które będą miały miejsce, jeśli nie podpiszą Państwo aneksu i wystąpi zdarzenie regulacyjne. Jest to uzależnione głównie od indywidualnych postanowień Państwa umowy.

Jeśli Państwa umowa zawiera już postanowienia, które dotyczą sposobu określania oprocentowania, gdy wskaźnik referencyjny zostanie wycofany – zastosujemy je.

Jeśli Państwa umowa nie zawiera takich postanowień, może pojawić się wątpliwość w jasnym ustaleniu oprocentowania dla takiej umowy.

Aneksy, które przygotowaliśmy nie mają terminu na podpisanie. Zachęcamy jednak do podpisania aneksu, aby zabezpieczyć Państwa umowę przed skutkami ewentualnego zdarzenia regulacyjnego, które może wystąpić w przyszłości.

Podpisanie aneksu nie wpływa na sposób naliczania oprocentowania do momentu wystąpienia ewentualnego zdarzenia regulacyjnego. W przypadku gdy to zdarzenie wystąpi, zmienimy sposób ustalania oprocentowania na ten, który zawarliśmy w klauzuli awaryjnej aneksu.

W związku z zaprzestaniem opracowywania wszystkich wskaźników z rodziny LIBOR, Bank w ich miejsce, na podstawie przepisów prawa lub odpowiednich klauzul zawartych w umowach, stosuje odpowiednie wskaźniki zastępcze. Bank wraz z nowym wskaźnikiem stosuje również tzw. korektę, tj. wartość procentową, o którą korygowana będzie wartość nowego wskaźnika zastępczego w celu zniwelowania różnicy pomiędzy wartością wycofywanego wskaźnika referencyjnego (np. LIBOR), a wartością nowego wskaźnika i w związku z tym spowodowanie, że konsekwencje ekonomiczne zmiany wskaźnika referencyjnego będą ograniczone.

Wykaz wskaźników zastępczych stosowanych przez Bank w miejsce wskaźników z rodziny WIBOR wraz ze stosowaną korektą (w tym z korektą LIBOR CHF wynikającą wprost z rozporządzenia Komisji Europejskiej) został przedstawiony poniżej:
 

Nowy wskaźnik referencyjny	Wskaźnik zastępowany	Korekta (wyrażona w %)
ESTR	LIBOR O/N EUR	-0.0170%
EURIBOR 1M	LIBOR 1M EUR	-0.0230%
EURIBOR 3M	LIBOR 3M EUR	-0.0136%
SARON ON	LIBOR ON CHF	-0.0708%
SARON 1M Compound Rate	LIBOR 1M CHF	-0.0571%
SARON 3M Compound Rate	LIBOR 3M CHF;	0.0031%
SONIA ON	LIBOR ON GBP	-0.0097%
SONIA 1M*	LIBOR 1M GBP	0.0205%
SONIA 3M*	LIBOR 3M GBP	0.0596%

*Średnia arytmetyczna z okresu 1M lub 3M stawki SONIA ON

Korekty mają zastosowanie chyba, że strony indywidualnie uzgodniły inaczej bądź Bank poinformował klienta, że zrzeka się stosowania korekty o wartości dodatniej a klient nie złożył sprzeciwu w tym zakresie.

Klienci Banku, których umowy zawierały odwołanie do wskaźnika LIBOR dla walut innych niż CHF zostali odpowiednio poinformowani przez Bank o możliwości zawarcia aneksu w celu wprowadzenia wskaźnika zastępczego.

W przypadku braku umownego wprowadzenia nowych wskaźników referencyjnych (aneks o zmianę umowy nie zostanie zawarty i nie ma zastosowania regulamin określający nowy wskaźnik zastępczy) Bank będzie ustalał sytuacją prawną związaną z daną umową, w tym wartość oprocentowania, w oparciu o istniejące postanowienia zawarte w umowie z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa.  

Nie. W przypadku zawarcia z Bankiem aneksu zmieni się jedynie wskaźnik referencyjny, stosowany do wyliczania oprocentowania kredytu. Waluta kredytu pozostanie nie zmieniona.

Nie. W przypadku zawarcia z Bankiem aneksu zmieni się jedynie wskaźnik referencyjny, stosowany do wyliczania oprocentowania kredytu. Zasady przewalutowania w obcej walucie/indeksowania do waluty obcej nie zmienią się.

W przypadku zawarcia z Bankiem aneksu zmieni się jedynie wskaźnik referencyjny, stosowany do wyliczania oprocentowania kredytu.

EURIBOR jest kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w rozumieniu BMR, opracowywanym przez the European Money Markets Institute (EMMI), na podstawie zezwolenia udzielonego przez Belgijski Urząd ds. Usług i Rynków Finansowych (Financial Services and Markets Authority) w dniu 2.07.2019 roku.

EURIBOR opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez EMMI pod nadzorem Belgijskiego Urzędu ds. Usług i Rynków Finansowych. Szczegóły dotyczące EURIBOR, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania EURIBOR, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego EURIBOR, EMMI opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.emmi-benchmarks.eu/euribor-org/.

Dane adresowe administratora EURIBOR przedstawione są poniżej: European Money Markets Institute, Avenue des Arts, 56. Bruksela, Belgia Tel.: +32 (0) 2 431 52 08, Email: info@emmi-benchmarks.eu

Grupa robocza przy Banku Anglii zarekomendowała wskaźnik SONIA jako wskaźnik alternatywny dla LIBOR GBP oraz jako wskaźnik wolny od ryzyka dla wszystkich produktów i kontraktów w funcie szterlingu.

SONIA (Sterling Overnight Invex Average) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla funta szterlinga, obliczanym i publikowanym przez Bank Anglii. SONIA jest oparty na rzeczywistych transakcjach i odzwierciedla średnią stóp procentowych, które banki płacą za pożyczanie funtów szterlingów na jedną dobę od innych instytucji finansowych i innych inwestorów instytucjonalnych.

Szczegóły dotyczące SONIA, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SONIA oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego Bank Anglii opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.bankofengland.co.uk

Grupa robocza przy Szwajcarskim Banku Narodowym zarekomendowała wskaźnik SARON jako wskaźnik alternatywny dla LIBOR CHF oraz jako wskaźnik wolny od ryzyka dla wszystkich produktów i kontraktów we franku szwajcarskim.

SARON (Swiss Average Rate Overnight) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla franka szwajcarskiego. SARON jest oparty o zabezpieczony rynek pieniężny oraz obliczany jako jednodniowa stopa referencyjna oparta na danych z rynku transakcji odkupu (tzw. transakcje repo) rozliczanych we franku szwajcarskim.

Transakcje typu repo stały się kluczowym filarem rynków pieniężnych, a Szwajcarski Bank Narodowy wykorzystuje je jako środek realizacji swojej polityki pieniężnej. SARON jest oparty na transakcjach i kwotowaniach zawartych na tym rynku, gdyż stanowi on kluczową część branży finansowej i działalności banków centralnych. Rynek repo charakteryzuje się dużą płynnością, wysokim stopniem uregulowania i dużą rzetelnością.

SARON opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez SIX Financial Information AG pod nadzorem szwedzkiego Finansinspektionen (FI) – SEFI. Szczegóły dotyczące SARON, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SARON, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego SIX opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.six-group.com

Z uwagi na konstrukcję wskaźnika SARON (jest tzw. wskaźnikiem risk-free-rate (Wskaźnik RFR) obliczanym codziennie), może zaistnieć konieczność dostosowania go do umów i instrumentów, w których był stosowany wskaźnik terminowy dla tenoru (okresu) np. 3M lub 6M. Z tego względu dodatkowo opracowuje się terminowy wskaźnik SARON, tzw. SARON Compound Rate, który pozwala za pomocą wskaźnika SARON wyznaczyć oprocentowanie dla dłuższych okresów odsetkowych.

Administratorem wskaźników referencyjnych stopy procentowej SARON oraz SARON Compound Rate jest SIX Financial Information AG z siedzibą w Zurichu, a zatem jest to administrator z państwa trzeciego. Jednakże administrator mający siedzibę w Unii Europejskiej, tj. SIX Financial Information Nordic AB z siedzibą w Sztokholmie, korzystając z trybu przewidzianego w art. 33 BMR, uzyskał w dniu 21 stycznia br. zatwierdzenie ww. wskaźników referencyjnych. Zatwierdzenie zostało udzielone przez szwedzki organ nadzoru finansowego Finansinspektionen (FI).Na tej podstawie Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) dokonał wpisu wskaźników referencyjnych stopy procentowej SARON oraz SARON Compound Rate do rejestru, o którym mowa w art. 36 BMR.

Wskaźniki SONIA, SOFR oraz SARON to tzw. wskaźniki risk-free-rate (Wskaźniki RFR), które są obliczane pod nadzorem krajowych organów regulacyjnych, na podstawie rzeczywistych transakcji rynku międzybankowego. Są one stawkami overnight, obliczanymi codziennie, a następne za pomocą odpowiedniej metody dostosowywanymi do konkretnych tenorów (okresów takich jak 3M, 6M itp.). W związku z tym nie są identyczne w swojej konstrukcji i stosowaniu jak dotychczasowe wskaźniki referencyjne stopy procentowej LIBOR. Wskaźniki LIBOR są przede wszystkim są ustalane w momencie rozpoczęcia lub przed rozpoczęciem okresu, do którego się odnoszą, co daje gwarancję co do wysokości należnych kwot naliczonych pod koniec tego okresu. Poniżej zilustrowane są przykładowe różnice w konstrukcji obu rozwiązań – Wskaźników RFR oraz terminowych wskaźników referencyjnych (na przykładzie wskaźnika LIBOR)

• Wskaźnik LIBOR wyznaczany był poprzez odniesienie do wartości oprocentowania depozytów na przyszłe okresy, podczas gdy Wskaźniki RFR wyznaczane są na podstawie wartości osadzonych w przeszłości
• Wskaźnik LIBOR był terminową stopą procentową dla wielu okresów (tenorów) taki jak: O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M, podczas gdy Wskaźniki RFR są wyłącznie stopami typu O/N (overnight - jednodniowymi) bez elementu terminowości;
• Wskaźnik LIBOR zawierał w sobie premię za ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności terminowej. Z kolei Wskaźniki RFR, co do zasady zawierają w sobie bardzo niewielką premię dodatkową lub nie zawierają jej wcale dzięki konstrukcji oprocentowania overnight oraz dzięki temu, że bywają zabezpieczone;
• Wskaźnik LIBOR dla każdej waluty był opracowywany i obliczany przez jednego administratora, podczas gdy Wskaźniki RFR dla każdej waluty są opracowywane i obliczane przez różnych administratorów w różnych krajach, co powoduje powstanie pewnych odrębności i cech charakterystycznych dla każdego ze Wskaźników RFR.

Z uwagi na konstrukcję Wskaźników RFR (są obliczane codziennie), może zaistnieć konieczność dostosowania ich do umów i instrumentów, w których był stosowany wskaźnik terminowy dla tenoru (okresu) np. 3M lub 6M. Z tego względu dodatkowo opracowuje się terminowe Wskaźniki RFR, tzw. „compounded rate’s”, które pozwalają za pomocą Wskaźników RFR wyznaczyć oprocentowanie dla dłuższych okresów odsetkowych. Dla niektórych produktów finansowych dla celów ustalenia ich oprocentowania stosuje się w umowach i instrumentach finansowych uśrednioną wartość Wskaźnika RFR dla danego okresu odpowiadającemu okresowi odsetkowemu lub stosuje się inną formułę matematyczną wykorzystującą przykładowo zsumowane dzienne wartości Wskaźnika RFR w okresie odsetkowym.

Administratorzy używają różnych wzorów i formuł matematycznych dla stosowania Wskaźników RFR w umowach i instrumentach finansowych, jednak celem takiego zabiegu jest zapewnienie kompleksowego zastąpienia stawek terminowych, Wskaźnikami RFR. Dzięki zastosowanej metodologii, efekt ekonomiczny zastosowania takiej operacji, nie powinien różnić się od efektu uzyskanego przy zastosowaniu terminowych wskaźników referencyjnych.